Rażąco niska cena, a koszty pracy

Wezwanie do wyjaśnienia rażąco niskiej ceny jest standardową procedurą dotyczącą zleceń budowlanych realizowanych w reżimie ustawy Prawo zamówień publicznych. Aby pismo było skuteczne, a tym samym podtrzymało szanse wykonawcy na podpisanie kontraktu, należy zawrzeć w nim szczegółowe wyjaśnienia oraz dowody uzasadniające niskie koszty wykonania. Powinny one odnosić się między innymi do: metod prowadzenia robót budowlanych, zgodności z przepisami dotyczącymi ochrony środowiska czy kosztów pracy. To właśnie ten ostatni element rozwiniemy w niniejszym artykule.

Przetargi publiczne BIP – na początek wynagrodzenie minimalne
Zamawiający oceniając ofertę, może oczekiwać wyjaśnienia niskiej ceny oferty między innymi w zakresie zgodności proponowanych kosztów pracy ze stawkami minimalnymi określonymi w Rozporządzeniu w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej. Warto w tym miejscu podkreślić, że obowiązek ten jest aktualny zarówno w przypadku zleceń budowlanych, gdzieś występuje konieczność zatrudnienia pracowników fizycznych na umowę o pracę, jak i innego typu zamówień. W pierwszej połowie 2023 roku minimalnie wynagrodzenie wyniesie 3 490 złotych, zaś stawka godzinowa 22,8 złotych. Ten drugi wskaźnik dotyczy w szczególności sytuacji, gdy zamówienie publiczne będzie realizowane przez osoby zatrudnione na umowę zlecenie lub umowę o dzieło. Zgodność oferty z wymienionymi wskaźnikami to podstawowy element wyjaśnień rażąco niskiej ceny. Nie można go jednak uznać za argument ostateczny, szczególnie jeśli przetarg dotyczy wykonania prac specjalistycznych.

Przetargi publiczne BIP – co jeszcze warto zawrzeć w wyjaśnieniach?
Skuteczne wyjaśnienia rażąco niskiej ceny wymagają elastyczności i pomysłowości. Szablonowe podejście do każdego przetargu może być zawodne. Każdorazowo zaleca się zindywidualizowanie pisma, dzięki czemu zamawiający nabierze przekonania, że faktycznie zależy nam na danej realizacji.
Przykładowym, nieoczywistym argumentem, który można wykorzystać do uzasadnienia ceny w zakresie kosztów pracy, jest powołanie się na własne zasoby. Zatrudnienie kierownika robót budowlanych na etacie jest rozwiązaniem tańszym, niż pozyskiwanie go oddzielnie dla każdego przetargu. Warto o tym wspomnieć w piśmie i przedstawić dowody (np. propozycje cenowy lub dane historyczne), że ta przesłanka faktycznie stanowi okoliczność wyjaśniającą zaproponowane wynagrodzenie.
Innym pomysłem jest zbadanie odległości między firmą, a miejscem wykonania zlecenia budowlanego. Oczywiście same oszczędności na paliwie powinny być uwzględnione przy wyliczeniach kosztów transportu, jednak ewentualne delegacje lub nadgodziny też mają swoje odzwierciedlenie w pieniądzu. Warto o tym wspomnieć w piśmie.

Przetargi publiczne BIP – jakich dowodów można używać?
Złożenie wyjaśnień to jedno, a udowodnienie swoich racji to drugie. Zamawiający nie musi i najczęściej nie wierzy na słowo wykonawcy. Konieczne jest wsparcie swoich racji konkretnymi dokumentami. To one mają potwierdzić nasz punkt widzenia. Przykładowe środki dowodowe to między innymi:

• Średnie wynagrodzenie na danym stanowisku pracy ujęte w raportach Powiatowego Urzędu Pracy – dla stanowisk typowych.
• Kopie umów o pracę lub dokumenty płacowe firmy – dla kosztów pracy specjalistów.
• Kosztorys ofertowy szczegółowy – dla wyszczególnienia robocizny w zleceniach budowlanych.

Przydatnym dowodem uzasadniającym niskie koszty oferty w związku z osobistym wykonaniem znacznego zakresu prac przez wykonawcę prowadzącego jednoosobową działalność gospodarczą, może być wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z 15.04.2022 r. (sygn. akt KIO 832/22).

Przetargi publiczne BIP – tajemnica przedsiębiorstwa
W związku z koniecznością przedkładania środków dowodowych zawierających informację o pracownikach, formie ich zatrudnienia, wypłacanym wynagrodzeniu i metodzie organizacji pracy, rodzi się pytanie, czy treść wyjaśnień rażąco niskiej ceny można objąć tajemnicą przedsiębiorstwa. Jak w wielu innych przypadkach, odpowiedź na to pytanie nie jest jednoznaczna. Przypomnijmy, że takie zastrzeżenie w przetargu wymaga udowodnienia, że:

• zastrzeżone informacje posiadają wartość gospodarczą,
• informacje te nie są powszechnie znane albo łatwo dostępne,
• podjęto niezbędne działania w celu utrzymania informacji w poufności.

Jak pokazuje historia orzecznictwa KIO, skuteczne uzasadnienie tajemnicy przedsiębiorstwa jest trudne. Przykładowo w 2021 roku uznano, że prawa do utajnienia kalkulacji cenowej kosztów wynagrodzenia tłumaczy przedstawionej przez wykonawcę nie stanowi tajemnicy przedsiębiorstwa. Informacje o wynagrodzeniach na tym stanowisku pracy są powszechnie znane i należałoby wykazać, że wykonawca stosuje unikalny, niepowtarzalny, przynoszący mu korzyści system nagradzania.

Przetargi publiczne BIP – gdzie szukać zleceń budowlanych?
Odpowiednio przygotowane pismo wraz z dowodami potwierdzającymi wystąpienie określonych przesłanek, pozwala na podpisanie kontraktu. Zanim jednak do tej całej procedury dojdzie, niezbędne jest złożenie oferty. Sam proces przygotowania propozycji w typowych zleceniach budowlanych nie jest specjalnie skomplikowany. Wystarczy uzupełnić formularz ofertowy, dwa oświadczenia i skorzystać z wybranej platformy zakupowej. Najwięcej czasu kosztuje wykonawcę znalezienie listy aktualnie prowadzonych postępowań oraz wybranie tych najbardziej interesujących.
W celu zoptymalizowania swoich zasobów warto skorzystać z serwisu oferent.com.pl. To narzędzie internetowe zawiera komplet ogłoszeń na przetarg, zlecenia budowlane, planowane inwestycje czy licytacje komornicze. Dzięki wygodnym filtrom można je sortować względem lokalizacji, zakresu czy terminu wykonania. Czytelne karty zamówień pozwalają szybko zapoznać się z kluczowymi parametrami projektu, co ułatwia ocenę potencjału danego rekordu. Serwis oferuje też darmowy okres próbny, w którym każdy wykonawca może zdobyć swoje pierwsze zamówienia z rynku zamówień publicznych.